Święty Anzelm z Canterbury – biskup, teolog i doktor Kościoła
Wspomnienie liturgiczne:
-
21 kwietnia – w Kościele katolickim
Tytuły i patronat:
-
Doktor Kościoła (od 1720 roku – ogłoszony przez papieża Klemensa XI)
-
Patron filozofów, teologów i nauczycieli akademickich
-
Jeden z ojców scholastyki
1. Wczesne życie i powołanie
Święty Anzelm (Anselmus) urodził się ok. 1033 roku w Aostii (dzisiejsze Włochy, wtedy część Królestwa Burgundii).
-
Pochodził z rodziny szlacheckiej. Po śmierci matki odszedł z domu i w wieku ok. 27 lat wstąpił do benedyktyńskiego opactwa w Bec w Normandii.
-
Jego nauczycielem był Lanfranc z Bec, znany teolog i arcybiskup Canterbury.
-
Szybko dał się poznać jako człowiek niezwykłej inteligencji, duchowości i pokory.
2. Mnich, opat i arcybiskup
-
W 1078 roku Anzelm został opatem opactwa w Bec.
-
W 1093 roku, po śmierci Lanfranca, został arcybiskupem Canterbury, stając się głową Kościoła w Anglii.
-
Jako arcybiskup był niezłomnym obrońcą wolności Kościoła, co wprowadziło go w konflikt z królami Anglii – Wilhelmem II i Henrykiem I.
-
Dwukrotnie przebywał na wygnaniu, ponieważ odmawiał uległości wobec władzy świeckiej w sprawach kościelnych.
3. Dzieła teologiczne i filozoficzne
Święty Anzelm jest uznawany za jednego z największych myślicieli średniowiecza, ojca scholastyki.
Najważniejsze dzieła:
-
„Monologion” – rozważania o istnieniu Boga na podstawie rozumu
-
„Proslogion” – zawiera słynny ontologiczny dowód na istnienie Boga:
„Bóg jest Tym, ponad co nic większego nie można pomyśleć”
-
„Cur Deus Homo?” („Dlaczego Bóg stał się człowiekiem?”) – fundamentalne dzieło o odkupieniu i wcieleniu, w którym Anzelm wyjaśnia, że tylko Bóg-człowiek mógł zadośćuczynić za grzech ludzki
Jego pisma łączyły wiarę i rozum, podkreślając, że wiara szuka zrozumienia (fides quaerens intellectum).
4. Duchowość i życie świętości
-
Anzelm był człowiekiem głębokiej modlitwy i ascezy, niezwykle łagodnym i pokornym w usposobieniu.
-
Jego duchowość cechowała się zjednoczeniem umysłu i serca – był zarówno kontemplatykiem, jak i intelektualistą.
-
Znany był również z miłości do Matki Bożej i promowania jej kultu.
5. Śmierć i kanonizacja
-
Zmarł 21 kwietnia 1109 roku w Canterbury.
-
Jego kult rozwijał się szybko, a kanonizowany został w 1494 roku przez papieża Aleksandra VI.
-
W 1720 roku otrzymał tytuł doktora Kościoła.
6. Znaczenie św. Anzelma dziś
Święty Anzelm uczy nas:
-
Że wiara i rozum nie są w sprzeczności, lecz wspierają się nawzajem w drodze do prawdy
-
Że wolność Kościoła i duchowa niezależność są wartością, o którą warto walczyć
-
Że świętość to harmonijne połączenie modlitwy, wiedzy i miłości do Boga
7. Modlitwa do św. Anzelma
Święty Anzelmie, który łączyłeś głębię modlitwy z jasnością umysłu, wstawiaj się za nami, abyśmy szukali Boga całym sercem i rozumem. Naucz nas wierzyć z ufnością i rozumieć z pokorą. Amen.
8. Podsumowanie
Święty Anzelm z Canterbury to jeden z najwybitniejszych teologów w historii Kościoła, który uświęcił swoją mądrość głęboką wiarą i pasterską gorliwością. Jego życie i pisma do dziś inspirują tych, którzy pragną zrozumieć wiarę i żyć według niej w świecie pełnym wyzwań.
