Święto to upamiętnia odnalezienie w 326 r. relikwii Krzyża przez św. Helenę, matkę cesarza Konstantyna, oraz poświęcenie bazyliki Grobu Pańskiego w Jerozolimie.

Krzyż jest w chrześcijaństwie znakiem zwycięstwa Jezusa nad śmiercią i grzechem. W liturgii tego dnia wierni adorują krzyż i przypominają sobie, że to przez niego przyszło zbawienie.

W ikonografii często przedstawiany jako biskup trzymający podniesiony krzyż, otoczony wiernymi lub w promieniach światła.