28 czerwca – Święty Ireneusz z Lyonu, biskup, męczennik i doktor Kościoła

Wspomnienie liturgiczne:

• 28 czerwca (w tradycji łacińskiej),

• w niektórych kalendarzach wschodnich – 23 sierpnia

Tytuły i patronat:

• Biskup Lyonu, męczennik, doktor Kościoła

• Patron: teologów, obrońców wiary, jedności chrześcijan

• Ogłoszony doktorem Kościoła w 2022 roku przez papieża Franciszka z tytułem Doctor unitatis – „Doktor jedności”

1. Wczesne życie i formacja

• Święty Ireneusz urodził się ok. 130 r. w Smyrnie (dzisiejsza Turcja, Azja Mniejsza).

• Był uczniem św. Polikarpa, który z kolei znał apostoła Jana – co czyni Ireneusza jednym z najważniejszych ogniw między pokoleniem apostolskim a Kościołem II wieku.

• Około 177 r. przybył do Galii (dzisiejsza Francja) i został prezbiterem, a następnie biskupem Lyonu po śmierci św. Potyna.

2. Działalność duszpasterska i obrona wiary

• Ireneusz zasłynął jako obrońca prawdziwej wiary w czasie, gdy Kościół musiał zmagać się z wieloma herezjami, zwłaszcza gnostycyzmem – nauką negującą stworzenie jako dobre i podważającą prawdziwe człowieczeństwo Jezusa.

• Najsłynniejszym dziełem Ireneusza jest „Adversus haereses” („Przeciw herezjom”) – pięcioksiąg, który do dziś jest jednym z najważniejszych świadectw teologii wczesnochrześcijańskiej.

• W swoich pismach ukazuje jasną, pozytywną i głęboko chrystologiczną wizję Boga, który z miłości stwarza świat i zbawia go przez wcielenie Syna.

3. Nauka i duchowość

• Ireneusz uczył, że człowiek został stworzony, by wzrastać do jedności z Bogiem – słynne jego zdanie:

  „Chwałą Boga jest człowiek żyjący, a życiem człowieka jest oglądanie Boga.”

• Podkreślał historyczność Jezusa, Jego prawdziwe człowieczeństwo i boskość.

• Był pierwszym wielkim teologiem Tradycji apostolskiej, który odwoływał się do sukcesji biskupów i nauki Kościoła jako autorytetu przeciw błędom.

4. Męczeństwo i dziedzictwo

• Zginął śmiercią męczeńską ok. 202 roku podczas prześladowań za cesarza Septymiusza Sewera.

• Jego grób znajdował się w Lyonie, jednak uległ zniszczeniu podczas najazdów.

• Pozostaje wielkim świętym Kościoła powszechnego – łączącym tradycje Wschodu i Zachodu.

5. Doktor jedności

• W 2022 roku papież Franciszek ogłosił Ireneusza doktorem Kościoła z tytułem „Doctor unitatis” (Doktor jedności) – za jego wkład w pojednanie i spójność nauki między Kościołem Wschodu i Zachodu.

• Jego osoba symbolizuje most między Apostołami a przyszłymi pokoleniami Kościoła, oraz dialog w prawdzie.

6. Modlitwa za jego wstawiennictwem

Święty Ireneuszu, mężny obrońco prawdy,
który głosiłeś Chrystusa jako prawdziwego Boga i Człowieka,
módl się za nas, byśmy i dziś umieli bronić wiary z miłością i łagodnością.
Uproś jedność dla Kościoła i pokój dla świata. Amen.

7. Podsumowanie

Święty Ireneusz z Lyonu to jeden z największych teologów wczesnego Kościoła, który odegrał kluczową rolę w kształtowaniu ortodoksyjnej nauki o Chrystusie i Kościele. Jego życie, nauka i męczeństwo czynią go światłem wiary i jedności, a jego wspomnienie 28 czerwca to czas dziękczynienia za fundamenty, na których zbudowany jest Kościół Chrystusowy.