Święty Pafnucy (IV w.) był egipskim biskupem i uczniem św. Antoniego Pustelnika, jednego z ojców monastycyzmu. Wyróżniał się wielką gorliwością wiary i odwagą w jej wyznawaniu. Podczas prześladowań za cesarza Maksymiana został aresztowany, poddany torturom, wybito mu oko i złamano nogę, a następnie zesłano na przymusowe roboty w kopalniach.

Po ustaniu prześladowań powrócił do posługi biskupiej. W 325 r. uczestniczył w Soborze Nicejskim, gdzie znany był z mądrych i roztropnych wypowiedzi, m.in. w obronie małżeństw duchownych zawartych przed święceniami. Łączył surowe życie ascety z wielką dobrocią i miłosierdziem.

Patronat: pustelników, Egiptu, osób prześladowanych za wiarę.
W ikonografii przedstawiany jako starzec w szatach biskupich, często z opaską na oku.