Święty Atanazy Wielki – biskup, obrońca wiary i doktor Kościoła
Wspomnienie liturgiczne:
Tytuły i patronat:
-
Doktor Kościoła
-
Patron teologów, obrońców prawdy, wiernych prześladowanych za wiarę
-
Jeden z największych ojców Kościoła wschodniego
1. Wczesne życie i formacja
Święty Atanazy (Athanasius) urodził się ok. 295 roku w Aleksandrii (Egipt).
-
Był dobrze wykształcony, znał język grecki i pisma filozoficzne oraz teologiczne.
-
Już jako diakon towarzyszył biskupowi Aleksandrii – Aleksandrowi na Soborze Nicejskim (325), gdzie zyskał uznanie za gorliwą obronę nauki o boskości Jezusa Chrystusa.
-
Wkrótce po tym, w wieku zaledwie 30 lat, został biskupem Aleksandrii – najważniejszego ośrodka chrześcijaństwa na Wschodzie.
2. Walka z arianizmem
Atanazy jest przede wszystkim znany jako najbardziej niezłomny przeciwnik arianizmu – herezji, która zaprzeczała boskości Jezusa, twierdząc, że Syn Boży jest stworzeniem, a nie prawdziwym Bogiem.
-
Mimo że sobór w Nicei potępił arianizm, herezja ta nadal miała wielu zwolenników, również wśród możnych i cesarzy.
-
Atanazy pięciokrotnie był skazywany na wygnanie – spędził łącznie 17 z 45 lat swego biskupstwa poza Aleksandrią.
-
W czasie wygnania pisał, nauczał i bronił ortodoksji, zyskując miano “filara wiary”.
Znane jest powiedzenie:
„Athanasius contra mundum” – Atanazy przeciwko światu
gdyż trwał w prawdzie, nawet gdy był osamotniony i prześladowany.
3. Dzieła teologiczne
Św. Atanazy pozostawił wiele cennych pism teologicznych i duchowych:
-
„O Wcieleniu Słowa” – jedno z jego najsłynniejszych dzieł, w którym ukazuje głębię tajemnicy, że Bóg stał się człowiekiem, by zbawić świat.
-
Listy paschalne – zawierają m.in. pierwszą znaną listę ksiąg Nowego Testamentu w formie, jaką znamy dziś.
-
Pisma przeciw arianom i teksty ascetyczne, inspirujące życie monastyczne.
Był też bliskim współpracownikiem i biografem św. Antoniego Pustelnika – którego życie opisał w dziele „Vita Antonii”.
4. Śmierć i kanonizacja
-
Zmarł 2 maja 373 roku w Aleksandrii, w opinii świętości.
-
Już za życia był uważany za ojca ortodoksyjnej teologii chrześcijańskiej.
-
Doktorem Kościoła został ogłoszony przez papieża św. Piusa V w XVI wieku.
-
Jest czczony zarówno w Kościele katolickim, jak i prawosławnym.
5. Znaczenie duchowe i przesłanie
Święty Atanazy pokazuje, że:
-
Prawda wiary wymaga odwagi i wierności – nawet w obliczu wygnania czy prześladowania.
-
Boskość Jezusa Chrystusa jest fundamentem chrześcijańskiej nadziei i zbawienia.
-
Miłość do Kościoła i odwaga w głoszeniu prawdy są znakiem świętości pasterza.
-
Wierność w samotności może przynieść owoce dla całego Kościoła na wieki.
6. Modlitwa do św. Atanazego
Święty Atanazy, wierny pasterzu i niezłomny obrońco wiary, naucz nas odwagi w wyznawaniu prawdy i miłości do Chrystusa.
Wstawiaj się za Kościołem, aby trwał niezachwianie na fundamencie Ewangelii i mężnie przeciwstawiał się wszelkim błędom. Amen.
7. Podsumowanie
Święty Atanazy Wielki to jeden z największych bohaterów w dziejach chrześcijaństwa, którego niezłomna postawa i głęboka teologia uratowały czystość wiary w boskość Chrystusa. Jego życie to świadectwo odwagi, mądrości i świętości, które niezmiennie inspiruje pasterzy, teologów i wiernych do trwania przy prawdzie.
